mektup türünün özellikleri

mektup türünün özellikleri

MEKTUP

Tanımı

Bir haberi, dileği veya duyguyu birine iletmek amacıyla yazılmış yazıya mektup denir.

TARİHÇESİ

Mektup, yazının bulunduğu tarihe kadar çıkabilen eski edebiyat türlerinden biridir. Eldeki en eski örnekler, Mısır firavunlarının (M.Ö. 14-15. yüzyıllar) ve Hititlerin mektuplarıdır.

Batı edebiyatında mektup türünün ilk örneklerini eski Yunan’da görüyoruz. Mektup özellikle Lâtin edebiyatında Çiçero ve Horatius’la öne çıkar.

Rönesanstan bu yana Avrupa’da bu türün yaygınlaştığı görülür. Özellikle Fransa’da Mme de Sevıgne, Voltaire, Rousseau,Diderot mektup türünü en çok kullanan yazarlardır.

 

Türk edebiyatında oldukça uzun bir geçmişi vardır.Bu türde münşeat adıyla eserler yazılmıştır: Münşeat-ı Feridun Bey Namık Kemal Namık Kemal'in Hususî Mektupları,

Abdülhak Hâmit Tarhan Mektuplar,

Ahmet Mithat-Muallim Naci Muhaberât ve Muhâverât,

Ziya Gökalp (Malta Mektupları)

Halikarnas Balıkçısı Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı,

Nazım Hikmet Kemal Tahir'e Mapushaneden Mektup­lar,

Ahmet Hamdi Tanpınar Mektuplar,

Cahit Sıtkı Tarancı Ziya'ya Mektuplar.

 

Mektup türünün biçimsel özelliklerinden yararlanarak eserini oluşturan yazarlar da vardır. Bu yazarların bazıları şunlardır:

Hüseyin Rahmi Gürpınar Mutallâka (roman),

Halide Edip Adıvar Handan (roman),

Reşat Nuri Güntekin Bir Kadın Düşmanı (roman),

Nurullah Ataç Oku­ruma Mektuplar (deneme),

Cenap Sahabettin Hac Yolunda (gezi).


Tüm teknik gelişmelere karşın bir yazın türü olarak mektup, kişinin iç dünyasını yansıtması ve düşüncelerin paylaşımı açısından varlığını ve önemini korumaktadır. Mektuplar üslûbuna, yazılış şekline ve muhataplarına (kime yazıldıkları) göre üç sınıfa ayrılırlar: Özel mektuplar, iş mektubu ve resmi mek­tuplar.

1. Özel mektuplar
2. İş mektupları
3. Resmî mektuplar
 

1.Özel Mektuplar:

İnsanların duygu ve düşüncelerini paylaşmak amacıyla birbirlerine gönderdikleri mektuplardır.

Özel mektuplar yakınlık içerdiğinden konuları çok çeşitli olabilir.
Hitaplarda ve ifadelerde samimiyet hâkimdir.
Sanatçıların, devlet adamlarının, düşünürlerin özel mektupları o dönemin olaylarına ışık tutması bakımından önemli belgeler olabilir. Yazar ve şairlerin birbirlerine yazdıkları ve edebî değer taşıyan edebî mektuplar da özel mektupların içine girer.
Bu mektuplarda şahısların duyguları ön plandadır. Daha çok sevgi, saygı ve yakınlığın belirtisi olarak kaleme alınırlar.
Özel mektup çeşitleri şunlardır:

Kişisel Mektup, Telgraf, Davetiye Mektubu, Özür Mektubu, Tebrik Mektubu, Teşekkür Mektubu

Özel mektuplarda
Girişte: mektubun yazılma nedeni açıklanır.

Gelişmede: duygu ve düşünceler anlatılır.

Sonuçta: iyi dilekler belirtilir.

Mektup kâğıdı temiz ve çizgisiz olmalıdır.

Mektupların mürekkepli kalemle yazılmasına özen gösterilmelidir.

Mektup kâğıdının sağ üst kısmına yazıldığı yer ve tarih konulmalıdır.

Mektup yazıldığı kişiye uygun bir seslenişle başlamalı.

Mektup bitince sağ alt köşesi imzalanmalıdır.

Sol alt köşeye adres yazılmalıdır.

2. İş Mektupları:

Ticaret ve endüstri kurumlarının birbirlerine ve kişilere, kişilerin bu kurumlara gönderdikleri mektuplara iş mektubu denir. İşyerleri bu mektuplarda, firma ismini taşıyan başlıklı ( antetli ) beyaz kağıtlar kullanırlar.

İş ve ticaret alanında yazılır.
Bu mektuplarda içtenlik yoktur, resmi bir ifade kullanılır.
İstenilen açıkça ve anlaşılır bir biçimde belirtilir.
Kendine özgü bir biçimi vardır.
İstenilen malzemeler hakkında hiç bir şüpheye yer bırakmayacak şekilde açık ve net bilgiler ihtiva eden istek metni yazılır. Eğer istenilen malzemeler çok ve karışıklığa meydan verecek vasıfta ise, istenilen malzeme listesi imzadan sonra, kağıdın alt bölümüne tablo halinde yazılır. Böyle bir durumda, istek metninde tabloya atıfta bulunulur.

3. Resmî mektuplar

Resmi mektuplar bir kişiden resmi bir makama, bir resmi makamdan bir kişiye veya bir resmi makamdan başka bir resmi makama yazılan mektuplardır.

Bu tür mektuplarda konunun uzunluğuna göre tam veya yarım sayfa boyutunda çizgisiz beyaz kâğıtlar kullanılır.
An­latım ciddi ve ağırbaşlı olmalıdır. Samimi ve mizahi ifadelere yer verilmez.
Konu dışındaki ayrıntılara girilmez.
Bu mektuplarda üst makamda bulunan yetkili, alt makamdakine "rica ederim", alt makamdaki üst makama "arz ederim" makamlar birbirlerine eşit seviyede ise "arz ve rica ederim" şeklinde ifadeler kullanılır.
Kağıdın üst yanından iki cm aşağıda ve ortada olmak üzere yazının çıktığı dairenin adresi bulunur.
Yazıya başlamadan, hangi tarih ve sayılı yazıya cevap olarak yazıldığı belirtilir.

Resmî mektup çeşitleri şunlardır:

Başvuru Dilekçesi, Dava Dilekçesi, Resmi Yazışma, Rapor, Sonuç, Tutanak

Dilekçe

Bir dilekte ya da şikâyette bulunmak veya bilgi vermek amacıyla resmi makamlara sunulan tarihli, imzalı mektuptur.

Dilekçeler, konularına göre uzun veya kısa olabilir. Konular kısa ve öz olarak belirtilir. Gereksiz ayrıntılara yer verilmez.

Dilekçelerde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılır. Anlatımın yalın ve duru olmasına özen gösterilir. Süslü, yapmacık, laubali bir ifadeden kesinlikle kaçınılmalıdır.

Dilekçeler; çizgisiz, beyaz dosya kağıdına daktiloyla veya dolmakalemle, okunaklı el yazısıyla yazılmalıdır.
Dilekçe hangi kuruma veriliyorsa, bu makamın adı başa yazılır. Kurum adının sağ altına kurumun bulunduğu şehir adı yazılır.

Dilekçede bir durum belirtiliyorsa son cümle “Durumu bilgilerinize saygılarımla sunarım”, bir istek belirtiliyorsa “Gereğini izinlerinize saygılarımla sunarım” şeklinde olmalıdır.

Dilekçe bitiminde sağ alt köşeye ad ve soyadı yazılmalı, imzalanmalıdır. Dilekçenin sağ üst köşesine konulur.
Sol alt köşeye açık adres yazılmalıdır.

Linkback: https://www.buyuknet.com/mektup-turunun-ozellikleri-t42712.0.html